فرفیون[۱][۲]، شیرشیرک[۲] یا شیرسگ[۲] (نام علمی: Euphorbia) نام یک سرده از تیره فرفیونیان است. فرفیون دارای شیره شیری رنگ و بسیار سمی است. در صورت تماس با پوست احتمال سرطان پوست بالاست. در صورت تماس با چشم باعث کوری و یا ضعف بینایی میشود.
نام گروهی بزرگ از گیاهان گلدار علفی یکساله یا پایا (چندساله) و در برخی گونهها بهصورت درختچه و یا درخت است. این گیاهان در سراسر جهان بهویژه در جنوب و شرق آفریقا و ماداگاسکار و نیز در نواحی گرمسیری آسیا و آمریکا پراکندهاند. تاکنون در جهان، حدود ۲۴۰۰ گونه فرفیون شناسایی شده که بیش از ۸۰ گونه آن در بیشتر نقاط ایران دیده می شود. فرفیون کاربرد زینتی و دارویی دارد.
ظاهر
بلندی فرفیون در گونههای مختلف معمولاً از حدود ۳۰ سانتیمتر تا ۶ متر است و در برخی گونههای درختی به ۲۰ یا ۲۵ متر هم میرسد. ساقه برخی از گونههای این گیاه گوشتی و در بعضی گونههای دیگر خزنده، ایستاده یا منشعب است.
برگهای آن بسته به گونه، باریک، دراز یا تخممرغی و بیضیشکل است. برخی گونهها برگ ندارند و در برخی دیگر، برگها به خار تبدیل شدهاند. گلهای فرفیون کاسبرگ و گلبرگ ندارند. آنها متراکماند و در گلآذینی بهنام سیاتوم جای دارند. در وسط هر گلآذین یک گل ماده با تخمدان سهخانه (بَرچه) قرار دارد که هرکدام یک پرچم دارند، فراگرفته است. مجموعه گلهای نر و ماده در ساختاری برگمانند و فنجانیشکل بهنام گَریبانه قرار گرفتهاند. در لبه بالایی گریبانه ۵ دندانه دیده میشود که یک یا چند غده به آن چسبیده است. شکل و اندازه غدهها در گونههای مختلف متفاوت است. در قاعده هر سیاتوم دو بَرگک وجود دارد. میوه فرفیون بهشکل کپسول است و درون آن 3 دانه دیده می شود.
شیرابه
در اندامهای رویشی انواع مختلف این گیاه مانند ساقه و شاخهها مجراهایی وجود دارد که شیرابهای سفیدرنگ، سمی و تلخ ترشح می کند. این شیرابه آلکالوئیدهای متعدد دارد، محرک و خطرناک است و در داروسازی مصرف میشود.[۳]
کاربرد
بخشهای گوناگون گیاه خاصیت دارویی و اثر مُسهِلی شدید دارند و در صنعت داروسازی به کار میروند. برخی از گونههای فرفیون مانند بِنتِ قُنسول زینتی است و از برخی دیگر برای درست کردن پرچین استفاده می کنند.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.