کما گیاهی است که دراین روزها در بیابانهای منطقه میاندشت ، فرومد، خوارتوران، طرود و پل ابریشم میامی بصورت خودرو می روید و دارای خواصی دارویی از جمله ضد تشنج، ضد عفونی کنندگی و رفع بیماری های دستگاه گوارش است.
از کما برای مصارف داروئی و درست کردن شربت صمغی می گیرند و برای از بین بردن بوی آن از اسانسهای نعناع، سعتر، زوفا و … استفاده می کنند . مرحوم دهخدا کما را همان (انغوز ، انگدان) و یا از تیره آن می داند .
از ریشه این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقه گیاه با تیغ زدن در اواخر بهار شیره خاصی در طول تابستان خارج می‌شود که در مجاورت هوا به تدریج سفت می‌شود که تحت نام آنغوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طعم آنغوزه گس و گزنده و در بعضی از گونه‌ها تلخ و بویی خاص و خیلی تند دارد که به‌دلیل ترکیبات شیمیایی آنغوزه می‌باشد.

آنغوزه به اشکال مختلف به‌صورت شیر آنغوزه، توده‌ای، به بازار تجارت عرضه می‌شود که مرغوب‌ترین شکل آن شیر آنغوزه است.

متاسفانه برداشت آنغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع باعث کاهش شدید بوته های کمای شده و خشکسالی های اخیر نیز این امر را تشدید کرده است.

موارد استفاده: آنغوزه برداشت شده بیشتر به کشور هند صادر میشود و در آنجا به مصرف داروسازی میرسد و با چند برابر قیمت به کشور عزیز مان بر می گردد.

نظر ابوعلی سینا در باره خواص کُما

ابو علی سینا کُما را داروی مفید در چند مورد می داند که مهمترین آنها عبارتند از :
در موارد زیر جوشانده ی تخم کُما با سنبل الطیب کاربرد دارد:
1- نارسایی خون شریانی
2- ضعف اعصاب و ناراحتی معده
3- سستی اعصاب محیطی و مرکزی. 100 گرم تخم کُما با 100 گرم سنبل الطیب را کوبیده و هر بار یک قاشق غذاخوری در cc250 آب تا اتمام مخلوط دو گیاه مصرف شود.
شیخ الرئیس می فرماید اگر تخم کُما را هر بار 5 تخم را در یک لیوان آب جوشانده و ناشتا با عسل مصرف کنیم بیماریهای عصبی مانند عصبانیت و کج خُلقی را از ما دور میکند. و دَم کرده ی برگها یا تخم آن خواب آور قوی است.
کُما اگر کوبیده شده و هر بار یک قاشق چای خوری از آنرا با ماست مخلوط کرده و ناشتا مصرف شود ضعف بینایی را برطرف میکند.
برای دفع کرم های انگل از جوشانده ی تمام گیاه کُما استفاده می کنند(2گرم در 2لیوان آب )جوشانده و با نبات به مدت 3 شب تکرار و مصرف شود.
صمغ کُما که آنغوزه نامیده می شود با صمغ لو یا سیا کُما که اُشق گفته می شود از نظر درمانی و صنعتی مهم اند و در بهار از این گیاه جمع آوری می شود که برای دفع کرمهای انگل و رماتیسم و ناراحتی های گلودرد و آنژین و گرفتگی صدا، خوردن آنها بی نهایت مفید بوده و آزموده شده که باید هر روز به اندازه ی فندق صمغ آنغوزه یا اُشق را در یک استکان آب حل کرده و در گلو غرغره کنیم و یا بخوریم تا دفع انگل کند و به مدت 5 روز تکرار شود.

17 نوع ماده دارویی از صمغ کُما تولید می شود/کُما محرک تولید شیر در پستانداران

محسن پویان، پژوهشگر گیاهان دارویی در اینباره می گوید: کما یک گیاهی است که با بی آبی خیلی سازگار و مقاوم است و چند سال خشکسالی را تحمل می کند.

وی افزود: چیدن بی رویه آن حیات را به خطر می اندازد و از قدیم شاخه های تازه بهاری آن چیده و با آب شیرین به عنوان یک غذای سالم استفاده می کردند.

پژوهشگر گیاهان دارویی به خواص این بوته اشاره کرد و گفت: هم برگ و هم صمغ خاصیت ضد باکتری دارد و برای بیماری‌های گوارشی موثر است.

پویان با بیان اینکه از نظر املاح و ویتامین‌ها بسیار موثر است، افزود: این گیاه در مناطق بیایانی رشد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه از صمغ این گیاه در کشور تایوان برای در درمان آنفولانزای خوکی استفاده می‌شود، اضافه کرد: از صمغ این گیاه 17 ماده دارویی استحصال کرد که این در ایران انجام نمی‌شود.

پژوهشگر گیاهان دارویی بیان کرد: از گیاه کما که همان آنغوزه است یک نوع محرک تولید شیر در پستانداران است که این در کشور فرانسه انجام می‌شود و در حال انجام آزمایشات بر روی انسان است.

پویان افزود: علاوه بر مصرف مفید آن به عنوان دارو به عنوان یک وعده غذایی حساب می‌شود.

روش پخت:
ابتدا پس از جدا کردن قسمت اصلی ساقه گیاه و شست و شوی کامل با آب، آن را در یک دیگ پر از آب به مدت یک ساعت می جوشانند تا کامل پخته شود.سپس آن را آبکش کرده و آب آن را گرفته و با اضافه کردن سیر، گردو، نمک، ادویه،تخم مرغ و سیب زمینی این غذای خوشمزه را در روغن کاملا می پزند وبعضی از خانواده ها بصورت ساده بعد از اینکه کما نیم پز شد به آن برنج اضافه کرده و بعد از دم کشیدن روغن آن را داده و بعد میل می کنند، همچنین به روش های دیگری هم از این گیاه غذاهای لذیذ درست می کنند.

بعضی از خانواده ها هم پس از آبکش کردن و گرفتن آب اضافی، کما را بسته بندی کرده و در فریزر نگهداری می کنند تا در ایام دیگر سال به صورت نوبر از آن استفاده کنند.

اما این سوال که آیا این گیاه خوردنی از نظر علم پزشکی سالم است یا خیر؟ آیا خوردن آن برای انسان ضرر هایی دارد .بر اساس گفته های گذشتگان و بزرگان تاکنون موردی از مسمویت یا بیماری با خوردن این گیاه به دست نیامده و بنابر علم پزشکی کما یک گیاه خودرو است و با آب باران و نور خورشید سالم رشد می کند، باید سالم باشد.

بزرگنمایی تصویر