امله – 100 گرمی

آمله درختی است برگریز با میوه کروی، زرد مایل به سبز. برگهایش شبیه پر و گلها سبز کمرنگ است. در کتاب مخزن الادویه عقیلی خراسانی آمله، با نام اَملج آمده است و آن را میوه درختی هندی با طعم ترش، گسی بسیار و حداکثر به بزرگی گردو معرفی کرده است. در کتاب استاد قهرمان اشاره شده است که گیاه آمله که در شرح قدیم آمده با کتب گیاه شناسی جدید تطابق دارد.
میوه فابض و مانع ریختن مواد به معده و امعا، مانع خرابی اخلاط، خارج کننده سودا از بدن، مانع مخلوط شدن سودا و بخارات سوداوی و صفراوی سوخته به روح می شود، گرمای خون را فرو نشانده و به این ترتیب موجب افزایش هوشیاری، نشاط و تقویت قلب می شود. میوه بدلیل قبضی که دارد مقوی است. در افراد سردمزاج بهتر است با عسل یا دارچین یا مصطکی مصرف شود.
نفع زیادی جهت تقویت ذهن و سایر اعضا دارد.
محرک قوای جنسی
ضد استفراغ
رفع کننده عطش
حبس کننده خون بواسیر و ضد خونریزی
مسهل سودا و بلغم رقیق
مقوی معده و امعا
با مکانیسم خشک کردن رطوبات سست کننده معده، ایجاد اشتها می کند.
با آرد کنار و آب، قاطع اسهال مزمن است.
مقوی چشم
مقوی حواس مغزی و برای عصب بسیار سودمند است.
نافع در مالیخولیا (بخصوص مراقی)
در فراموشی به کار می رود.
آشامیدن آن با عسل و همچنین خوردن مربای عسلی آن و آشامیدن خیسانده آن مانع صعود بخارات از معده به سر می شود. مربای عسلی آن قدرت یادگیری را افزایش می دهد.
طریقه مصرف املجآ(آمله)
اگر آمله نرم کوبیده شده و با آب بارهنگ سرشته شود و بر پیشانی به صورت غلیظ ضماد شود، خونریزی بینی را قطع می کند.
جهت تقویت چشم، آمله به نرمی ساییده شود و با هموزن آن شکر مخلوط شود و با کمی روغن بادام شیرین چرب شود و ناشتا خورده شود، جهت ضعف بینایی و جهت زخم روده ها مفید است.
کوبیده آن با هم وزن آن زیره کرمانی مخلوط و با عسل سرشته شود جهت شب ادراری نافع است.
خیسانده آن با میوه گشنیز نیم کوفته جهت رفع اسهال مزمن، حرارت معده، سوزش مقعد و ادرار مفید است.
روغن آمله مو را سیاه و بزرگ می کند.
مربای آمله مقوی معده، قلب، مغز و ملین است.
مضر طحال و مصلح آن عسل و سنبل است. ایجاد کننده قولنج و مصلح آن روغن بادام شیرین است. بدلش شیرآمله است.
برای تهیه شیرآمله که به جهت کاهش قوه قبض و اصلاح آن به کار می رود، دو تا سه مرتبه آمله کاملاً رسیده بی ریشه بدون دانه را در شیر خیس کرده و در نهایت شسته و خشک می کنند.